Οι τρεις τύποι πρωθυπουργών και ο Παπανδρέου

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες “εν αποστρατεία” πρώην πρωθυπουργών. Αυτοί που παίρνουν “στα σοβαρά” την αποστρατεία τους και κάθονται στο σπίτι τους χωρίς να μιλούν, εκείνοι που κάθονται στο σπίτι τους αλλά και μιλούν και παρεμβαίνουν παρασκηνιακά στην διαμόρφωση των εξελίξεων, και οι άλλοι που επιχειρούν να επιστρέψουν στην κεντρική πολιτική σκηνή και να διαδραματίσουν ρόλους.

Στην πρώτη κατηγορία, ως εμβληματικό δείγμα πολιτικού αναχωρητισμού, ανήκει ο Κώστας Καραμανλής. Έκανε πέρυσι δυο-τρεις εμφανίσεις (Θεσσαλονίκη, Λονδίνο), είπε όσα είπε -αναμφίβολα ενδιαφέροντα και μάλλον προφητικά- για τα εθνικά μας θέματα, και επέστρεψε ησύχως στο παρατηρητήριο της Ραφήνας.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι Κώστας Σημίτης και Αντώνης Σαμαράς. Ο πρώτος δαπάνησε αρκετό από το πολιτικό του κεφάλαιο για να δρομολογήσει εξελίξεις στον λεγόμενο εκσυγχρονιστικό χώρο και να τον στρέψει προς τη Ν.Δ του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και να διαμορφώσει όρους και προϋποθέσεις στη δημόσια σφαίρα για “μη ευχάριστες” (όπως είχε γράψει σε εκείνο το άρθρο του στην “Καθημερινή” πριν ακριβώς ένα χρόνο) λύσεις στα ελληνοτουρκικά. Ο δεύτερος παραμένει ενεργός, είτε λόγω της θέσης στην οποία βρέθηκε με αφορμή την δικαστική έρευνα για το σκάνδαλο της Novartis, είτε για να επηρεάσει τον ρου των πραγμάτων στην κυβερνώσα παράταξη. Άλλοτε ο ίδιος, κι άλλοτε οι εκπρόσωποί του στην κυβέρνηση και την κοινοβουλευτική ομάδα, φροντίζουν να υπενθυμίσουν πως δεν πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί εύκολα.

Στην τρίτη κατηγορία ανήκει, ως φαίνεται, ο Γιώργος Παπανδρέου. Παρότι το 2011 αναγκάστηκε –όπως ο ίδιος έχει σαφώς υπονοήσει– να εγκαταλλείψει την πρωθυπουργία και να την παραδόσει, μετά από εκείνο το νυχτερινό και απαξιωτικό για τον ίδιο πολιτικό θρίλερ στη Σύνοδο των Καννών, στους εντολοδόχους της τρόϊκας, αργά αλλά σταθερά καλλιέργησε συνθήκες πολιτικού come back. Η συμφωνία του με την Φώφη Γεννηματά στην ίδρυση του ΚΙΝ.ΑΛ και, αργότερα, στην περιθωριοποίηση του Ευάγγελου Βενιζέλου, “έσπασε”, ωστόσο, στην ψηφοφορία για το νομοσχέδιο περί συναθροίσεων. Η επικεφαλής του ΚΙΝ.ΑΛ επέλεξε να ταυτιστεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη (και τον υπουργό της κυβέρνησης Παπανδρέου, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη), και ο πρώην πρωθυπουργός επιδίωξε να καταστήσει σαφές πως δεν ξόφλησε πολιτικά.

Μπορεί το κόμμα που ίδρυσε να μην κατόρθωσε να συγκινήσει παρά ελάχιστους, ποντάρει τώρα στο αντιδεξιό DNA του παλαιού ΠΑΣΟΚ που αποτελεί εκ των πραγμάτων τον σωματότυπο του εναπομείναντος σημερινού ΚΙΝΑΛ. Υπό άλλες συνθήκες, αυτή η αποτυχημένη επιστροφή θα έπρεπε να τον οδηγήσει σε μόνιμες διακοπές, ή έστω σε μια πολυτελή ενασχόληση με την Σοσιαλιστική Διεθνή και τα διεθνή συνέδρια για την Πράσινη Ανάπτυξη.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, όμως, είναι ένας επίμονος άνθρωπος που ευφυώς διαπιστώνει πως στον χώρο της κεντροαριστεράς προκύπτει ένα σημαντικό κενό εκπροσώπησης μετά την στροφή της Φώφης Γεννηματά προς την κυβέρνηση. Ακόμα και τα πόμολα στην Χαριλάου Τρικούπη, άλλωστε, διαισθάνονται πως η μεγαλύτερη μερίδα της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΙΝΑΛ θα προτιμούσε να βρίσκεται σε υπουργικούς θώκους υπό τον κ. Μητσοτάκη. Και ένας Παπανδρέου δεν θα μπορούσε ιστορικά να συναινέσει με μια τέτοια πορεία. Η σύγκρουση ήταν μονόδρομος.