Η επιστροφή Βενιζέλου: Θα είναι ο “μπαλαντέρ” του ανασχηματισμού;

Η σχεδόν μεταμεσονύκτια προβολή της και η χαμηλή τηλεθέαση της εκπομπής “10” της δημόσιας τηλεόρασης δεν βοήθησαν στην μετάδοση όσων είπε στους Νικόλ Λειβαδάρη και Φάνη Παπαθανασίου, την περασμένη Δευτέρα, ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος. Μια συνέντευξη με μεγάλο ενδιαφέρον και απολύτως εστιασμένο αντικείμενο τις ραγδαίες εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά και τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ- με την Ιταλία και, τώρα, με την Αίγυπτο.

Ο “μεγάλος απών” από την Βουλή, όπως έχει χαρακτηριστεί ο πολυπράγμων και αναμφίβολα έμπειρος πολιτικός, ξεδίπλωσε την δική του στρατηγική για όλα τα τρέχοντα θέματα εξωτερικής πολιτικής, την ώρα, μάλιστα, που ο ίδιος φέρεται να έχει δώσει ακόμα και γραπτές προτάσεις στον Κυριάκο Μητσοτάκη, λειτουργώντας ως άτυπος σύμβουλος εκ του παρασκηνίου. Πολλοί υποστηρίζουν πως η εξωτερική πολιτική είναι ένας τομέας στον οποίο έχει ασκηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ο Ευάγγελος Βενιζέλος, άλλωστε έχει διατελέσει υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του πολιτικού του φίλου Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίο διατηρεί πάντοτε ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας.

Το γεγονός, πάντως, πως ο Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε τις προηγούμενες ημέρες δύο τηλεοπτικές εμφανίσεις (στην ΕΡΤ και στο Action24 ) για να αναλύσει την προτεινόμενη από τον ίδιο στρατηγική σχετικά με τα ελληνοτουρκικά και την ΑΟΖ, την ώρα που ο Νίκος Δένδιας ταξίδευε προς την Αίγυπτο, δείχνει αναμφίβολα τον ρόλο που επιδιώκει.

Σύμφωνα με όσα είπε σε αυτή την εκπομπή –και έχει αναρτήσει στο προσωπικό του ιστολόγιο– ο κ. Βενιζέλος, περιέγραψε τον σχεδιασμό μιας στρατηγικής που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε απευθείας διαπραγμάτευση με την Τουρκία.

” Με την Αίγυπτο, έχουμε επίσης μία μακρά διαπραγμάτευση. Η Αίγυπτος όμως βρίσκεται στην εξής θέση, πολιτικά και διπλωματικά, για να μιλάμε απλά και καθαρά. Δεν θέλει να λύσει αυτή την Ελληνοτουρκική διαφορά σε σχέση με την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Δεν θέλει να πάρει μία οριστική, τελική θέση υπέρ της Ελλάδος κι εναντίον της Τουρκίας”, είπε χαρακτηριστικά ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, δύο μόλις ημέρες πριν φθάσει στο Κάϊρο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. Και ξεδίπλωσε την τακτική που θα ακολουθούσε ο ίδιος σε αυτές τις διαπραγματεύσεις.

“Το να λέει κανείς απλουστευτικά, πάση θυσία μία συμφωνία, δεν ξέρω εάν μας οδηγεί κάπου σε σχέση με την προοπτική που έχουμε. Πρέπει να πούμε, λοιπόν, στον Ελληνικό λαό, στα κόμματα, μεταξύ μας, ποια είναι η προοπτική”, πρότεινε στον πρωθυπουργό ο κ. Βενιζέλος. Περιέγραψε, μάλιστα, τον δρόμο που θα οδηγούσε Ελλάδα και Τουρκία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (θέμα εξαιρετικά προσφιλές στον ίδιο και αντικείμενο προ μηνών σε ημερίδα που οργανώθηκε με την συμμετοχή του ιδίου και της Ντόρας Μπακογιάννη):

“…να ξέρουμε ότι το Διεθνές Δίκαιο, ειδικά για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, επιβάλλει διαπραγμάτευση και συμφωνία, ή διαπραγμάτευση, διαφωνία, συνυποσχετικό, προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Χωρίς αυτό, δεν έχεις τίποτα στα χέρια σου, έχεις υφαλοκρηπίδα, μπορείς να ανακηρύξεις ΑΟΖ, αλλά δεν μπορείς να εκμεταλλευτείς εάν δεν οριοθετήσεις. Και αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τις άλλες, τις λεγόμενες μονομερείς διεκδικήσεις της Τουρκίας. Δεν πάμε στο δικαστήριο ή σε διαπραγμάτευση για τις γκρίζες ζώνες, δεν πάμε στο δικαστήριο ή σε διαπραγμάτευση για τη λεγόμενη αποστρατικοποίηση των νησιών, αλλά για την οριοθέτηση το Διεθνές Δίκαιο μας επιβάλει να πάμε σε διαπραγμάτευση και, ή σε συμφωνία ή σε δικαστήριο διεθνές, εν προκειμένω στη Χάγη, που είναι το πιο έγκυρο”

Και συνέχισε: “Πρέπει καταρχάς να του πούμε (σ.σ στον ελληνικό λαό) ότι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα, τα οποία ούτως ή άλλως δεν χρειάζονται ανακήρυξη, υπάρχουν, και τα κυριαρχικά δικαιώματά μας στην ΑΟΖ, που χρειάζονται ανακήρυξη δεν μπορούν να ασκηθούν χωρίς οριοθέτηση. Άρα η οριοθέτηση είναι προϋπόθεση για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο χρόνος στενεύει, γιατί τα ορυκτά καύσιμα της Ανατολικής Μεσογείου χάνουν την αξία τους, γιατί αλλάζει η ενεργειακή πολιτική παγκόσμια. Καταρρέει η τιμή του πετρελαίου, μειώνεται δραστικά η τιμή του φυσικού αερίου, αλλάζει η οικονομική εκτίμηση για τους αγωγούς και τη βιωσιμότητά τους και τώρα, το μέλλον είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειες. Ακόμα 20-30 χρόνια θα χρησιμοποιούμε το μεταβατικό καύσιμο του φυσικού αερίου. Άρα, εάν καθυστερούμε περιμένοντας να λυθεί κάτι από μόνο του με την πάροδο του χρόνου, απλώς θα χάσει την αξία του”.

Come back;

Η χειμαρρώδης ανάλυση και τοποθέτηση Βενιζέλου, από την δημόσια τηλεόραση, σχετικά με την στρατηγική που, κατά τον ίδιο, πρέπει να εφαρμόσει η κυβέρνηση, δεν διέλαθε της προσοχής κορυφαίων υπουργών, οι οποίοι -συνομιλώντας με το Libre- δεν έκρυψαν την απορία τους για την πυκνή, τον τελευταίο καιρό, δημόσια παρουσία του πολιτικού και την επιμονή του να αναλύει εμβριθώς τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και δη με μια “συμβουλευτική” διάθεση προς το Μέγαρο Μαξίμου.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκτιμά ιδιαίτερα τον Ευάγγελο Βενιζέλο και θεωρεί πως παρά την απουσία του από την Βουλή διαθέτει μια χρήσιμη για τον ίδιο πολιτική υπεραξία. Ο κ. Βενιζέλος διαθέτει, άλλωστε, ισχυρούς φίλους στο πρωθυπουργικό περιβάλλον. Τόσο ο Γιώργος Γεραπετρίτης, όσο και ο Άκης Σκέρτσος εκτιμούν πως ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα μπορούσε να είναι μία εμβληματική “μεταγραφή” για την κυβέρνηση.

Το όνομά του βρίσκεται, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες κυβερνητικές πηγές, ψηλά στην λίστα των ονομάτων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στον ανασχηματισμό. Το κρίσιμο θέμα είναι πως ο κ. Βενιζέλος φαίνεται πως θα αποδεχόταν μια τέτοια πρόσκληση του Κυριάκου Μητσοτάκη μόνο εάν του προσφερόταν το υπουργείο Εξωτερικών, κάτι που θα σήμαινε την “έξοδο” του Νίκου Δένδια.

Ο τελευταίος, όμως, έχει μερικά αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα παρά κάποιες ατυχείς δήλωσεις που έκανε το τελευταίο διάστημα. Πρώτον, θεωρείται σχετικά τουλάχιστον επιτυχημένος, ιδιαίτερα μετά την ελληνοϊταλική συμφωνία – την οποία η κυβέρνηση χαρακτηρισε ιστορική- και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο. Δεύτερον, θεωρείται ήπιος και διαλλακτικός έτσι ώστε να διατηρεί ανοικτούς διαύλους με την αξιωματική αντιπολίτευση και προσωπικά με τον τομεάρχη εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργο Κατρούγκαλο. Έχοντας κρατήσει ήπια στάση σχετικά με την Συμφωνία των Πρεσπών και έχοντας ασκήσει κριτική στα συλλαλητήρια και το “σαμαρικό” μπλοκ, θεωρείται μετριοπαθής και πολλοί στην Κουμουνδούρου θα ήθελαν να παραμείνει στην θέση του. Το τρίτο πλεονέκτημα αφορά την στενή πολιτική του σχέση με τον Κώστα Καραμανλή και την αντιπαλότητά του με τον Αντώνη Σαμαρά. Έτσι ώστε εάν αντικατασταθεί στο ΥΠΕΞ –και μάλιστα από τον Ευάγγελο Βενιζέλο– θα ειπωθεί, αναμφίβολα, πως αυτό αποτελεί “νίκη επιρροής” του δεύτερου και ήττα του πρώτου. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως ο Κώστας Καραμανλής δεν διαθέτει τις καλύτερες σχέσεις με τον Ευάγγελο Βενιζέλο.

Οι προθέσεις Μητσοτάκη

Ο πρωθυπουργός, πάντως, δεν κρύβει σε συνομιλητές του πως θα ήθελε πολύ τον Ευάγγελο Βενιζέλο στην κυβέρνηση. Με τον Μιχάλη Χρυσοχοϊδη στον ένα πόλο και τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ στον άλλον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ολοκλήρωνε τον σχεδιασμό διεύρυνσης της Ν.Δ προς το εκσυγχρονιστικό μπλοκ της σημιτικής περιόδου και θα προσέγγιζε -όπως πιστεύουν στο Μαξίμου- το εκλογικό ακροατήριο του ΚΙΝ.ΑΛ, δημιουργώντας σοβαρό κλονισμό στο κίνημα της Φώφης Γεννηματά.

Το γεγονός, πάντως, πως ο ανασχηματισμός παίρνει παράταση (μετά τις παλινωδίες ως προς τις δηλώσεις Γεραπετρίτη, την διάψευση Πέτσα, τις δηλώσεις περί “διορθωτικών κινήσεων” του ίδιου του πρωθυπουργού και την αλλαγή στάσης μέσω …κυβερνητικών πηγών) μέχρι την οριστικοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουλίου, δημιούργησε σε ορισμένους υποψίες σχετικά με το εάν ο πρωθυπουργός κάνει δεύτερες σκέψεις ακόμα και για αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο.

Κάποιοι επισημαίνουν πως ένας ανασχηματισμός μετά την επιτυχή έκβαση και την οριστικοποίηση των κονδυλίων που θα λάβει η Ελλάδα θα έδινε την δυνατότητα στον Χρήστο Σταϊκούρα να κλείσει “ευδοκίμως” την θητεία του στο ΥΠΟΙΚ. Αυτό, άλλωστε, είναι το δεύτερο υπουργείο στο οποίο θα μπορούσαν να τοποθετηθούν -εάν δεν παραμείνει ο κ. Σταϊκούρας που παραμένει το πιθανότερο- ή ο Ευάγγελος Βενιζέλος (υπήρξε, άλλωστε, υπουργός Οικονομικών την περίοδο των κυβερνήσεων Παπαδήμου και Σαμαρά), ή ο Κύπριος νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης που μετέχει στην “επιτροπή σοφών” για την εκπόνηση της στρατηγικής του νέου παραγωγικού μοντέλου για τα επόμενα χρόνια.

Το βέβαιο είναι πάντως πως το όνομα του Ευάγγελου Βενιζέλου συζητείται έντονα τις τελευταίες ημέρες στο Μέγαρο Μαξίμου και, παρά τις εγγενείς δυσκολίες, αναζητείται τρόπος να ενταχθεί στο νέο αφήγημα του Κυριάκου Μητσοτάκη.

H απάντηση Βενιζέλου σχετικά με τον ανασχηματισμό

Στην συνέντευξή του στο Action24, πάντως, ο Ευάγγελος Βενιζέλος ρωτήθηκε σχετικά από τον Γιώργο Κουβαρά. Ο διάλογος έχει μεγάλο ενδιαφέρον, όπως και η αποκάλυψη πως διατηρεί επικοινωνία επί των θεμάτων αυτών με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Γ. Κουβαράς: Για να φύγουμε λίγο τώρα από αυτό, θέλω να προχωρήσω λίγο. Καταρχάς να ρωτήσω, σας έχει ζητηθεί ποτέ για όλα αυτά η γνώμη σας από την κυβέρνηση; Να το ξεκινήσω έτσι.

Ευ. Βενιζέλος: Στην αρχή μου είχε ζητηθεί η γνώμη μου, αλλά με έναν πολύ απλό και καθαρό τρόπο έχω αφήσει γραπτές οδηγίες, οι οποίες νομίζω είναι χρήσιμο να τις διαβάζει ο εκάστοτε Υπουργός και Πρωθυπουργός. Ο κ. Μητσοτάκης μου είπε ότι τις διαβάζει και ότι σε γενικές γραμμές συμφωνεί με αυτά τα οποία έχει βρει στο φάκελο.

Γ. Κουβαράς: Μάλιστα. Να σας πω τώρα, επειδή ακούω και ρίχνουν κάποιοι και το όνομά σας στον ανασχηματισμό, τώρα άλλοι το ρίχνουν για καλό σκοπό, άλλοι για κακό σκοπό, δεν θέλω να κάνω δίκη προθέσεων, αλλά θέλω να δω πως τα ακούτε αυτά.

Ευ. Βενιζέλος: Αυτά είναι τώρα ανεκδοτολογική αντίληψη της πολιτικής. Εγώ έχω διατελέσει και Υπουργός Αμύνης, αλλά κυρίως Υπουργός Εξωτερικών και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης ως κυβερνητικός εταίρος, ως αρχηγός κόμματος που συγκυβερνούσαμε με τον κ. Σαμαρά, άρα ήμουν Υπουργός Εξωτερικών για να εφαρμόσω με πολύ μεγάλη άνεση και μεγάλο εύρος ευχέρειας την εθνική στρατηγική, όπως την αντιλαμβανόμουν σε συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό αλλά ως συγκυβερνήτης, ως εταίρος. Δεν είμαι για να είμαι Υπουργός μίας κυβέρνησης όπου ο Πρωθυπουργός, μάλιστα είναι και συγκεντρωτικός και δικαιούται να είναι, και ρυθμίζει τα πάντα επί των λεπτομερειών, δεν είναι αυτός ο ρόλος μου. Θα μπορούσε η χώρα να με χρειαστεί σε μία μεγάλη κρίση, μόνο σε κρίσεις με θυμούνται. Ιστορικά από το 1989, μετά υπάρχει μία διάθεση, ας πούμε, πιο αδιάφορη, αλλά εύχομαι και αγωνίζομαι η χώρα να μη φθάσει ποτέ στην ανάγκη να ζητήσει τη βοήθεια ανθρώπων που τους θυμούνται μόνο στις κρίσεις, δεν θέλω να πάμε εκεί, άρα δεν έχω καμία σχέση με ό,τι λέγεται κυβέρνηση και υπουργικά αξιώματα. Είμαι πολύ μακριά, πολύ αλλού.

Δ. Τάκης : Κύριε Πρόεδρε, αυτός είναι ο ρόλος και η μοίρα των εθνικών εφεδρειών, τις θυμάται κανείς όταν τις έχει ανάγκη.

Ευ. Βενιζέλος: Εντάξει, είναι μεγάλη λέξη το «εθνική εφεδρεία». Είναι ο ρόλος του ενεργού πολίτη που έχει μία εμπειρία, την οποία τη λέει δημόσια γιατί το έθνος πρέπει να ακούει και να συζητά, να ακούει την αλήθεια. Οι γενικολογίες και οι ρητορείες δεν είναι πατριωτισμός.

Γ. Κουβαράς: Κύριε Πρόεδρε, με την κυβέρνηση το λύσαμε πόσο μιλάτε, τι μπορεί να προσδοκούν από εσάς κ.λπ. Με την Πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ μιλάτε για αυτά τα θέματα, ας πούμε για τα εθνικά θέματα αυτή την περίοδο;

Ευ. Βενιζέλος: Όχι, βέβαια, δεν έχω καμία επαφή. Και εκεί δεν μπαίνω, δεν νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο είναι στον ορίζοντά μου ή στα αντικείμενά μου.