Καταγγελία “βόμβα” από Ν. Φίλη: “Διέρρευσαν απόρρητα στοιχεία μαθητών και εκπαιδευτικών” – Τι απαντά το Υπ. Παιδείας

Μια σοβαρή καταγγελία έκανε στη Βουλή ο Νίκος Φίλης ενώ υπήρξε σφοδρή αντιπαράθεση για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση με τη Νίκη Κεραμέως.

Σύμφωνα με τον κ. Φίλη προκύπτει διαρροή προσωπικών δεδομένων εκπαιδευτικών και μαθητών και συγκεκριμένα «2.024 εγγραφές εκατοντάδων εκπαιδευτικών με στοιχεία όπως ονοματεπώνυμο, σχολείο, τάξη, τμήμα, μάθημα, αριθμός μαθητών που συμμετείχαν, διάρκεια μαθήματος, ημερομηνία, ώρα παραμονής στο τηλεμάθημα ακόμη και προσωπικές σημειώσεις ή παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών».

Κατέθεσε μάλιστα, το στικάκι με τα στοιχεία στη Βουλή, καλώντας την υπουργό Παιδείας να διαβεβαιώσει πως δεν υπάρχει παραβίαση προσωπικών δεδομένων και πως μαθητές και εκπαιδευτικοί είναι οχυρωμένοι. Σημείωσε δε, πως εάν η Νίκη Κεραμέως το γνωρίζει αλλά το αποκρύπτει είναι «έγκλημα» και παραβίαση του Συντάγματος και της νομοθεσίας.

Αρχικά η υπουργός Παιδείας επιφυλάχθηκε να απαντήσει και δεσμεύθηκε να εξετάσει το θέμα, για το οποίο -όπως είπε- δεν έχει ενημέρωση. Επί της ουσίας της ερώτησης, απέρριψε τις αιτιάσεις Φίλη ότι το 61% των μαθητών δεν συμμετέχει στα μαθήματα αυτή την περίοδο κι ότι είναι άδεια τα ανοιχτά σχολεία.

«Έχετε απέχθεια για οτιδήποτε άπτεται του ιδιωτικού τομέα», επεσήμανε η κ. Κεραμέως και αναφερόμενη στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, είπε πως εάν είχαν υιοθετηθεί οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για αξιοποίηση των δημόσιων φορέων περισσότεροι από 1 εκατ. Μαθητές θα ήταν στο σκοτάδι.

«Στους δημόσιους φορείς στραφήκαμε, αλλά το σύστημα μπορούσε να “σηκώσει” μόνον 500 χρήστες ταυτόχρονα κι η χώρα έχει 1,4 εκατ. μαθητές, αυτή είναι η σοβαρή εναλλακτική πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Θα αφήνατε στο σκοτάδι 1,4 εκατ. μαθητές», είπε η κ. Κεραμέως.

Κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι πολέμησε εξαρχής λυσσαλέα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, χωρίς να προτείνει λύσεις κι ότι διαφώνησε ακόμη και με το άνοιγμα των σχολείων με στελέχη του να λοιδορούν τον κ. Τσιόδρα και διερωτήθηκε αν αυτό που ήθελε ήταν να μείνουν τα παιδιά στο σκοτάδι για έξι μήνες.

«Ντροπή» χαρακτήρισε ο Νίκος Φίλης τα όσα είπε η υπουργός Παιδείας για τους δημόσιους φορείς και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, χαρακτηρίζοντας ψευδή τα στοιχεία που έδωσε.

Στη δευτερολογία της η Νίκη Κεραμέως επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ κια για τη στάση του απέναντι στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, λέγοντας ότι αντί να συμβάλλει με προτάσεις καλεί τους εκπαιδευτικούς σε συλλαλητήριο.

Απάντηση του Υπ. Παιδείας στις καταγγελίες

Για «πρωτοφανές φιάσκο» και «άνευ προηγουμένου κοροϊδία της Εθνικής Αντιπροσωπείας» κάνει λόγο το υπουργείο Παιδείας.

Σύμφωνα με το ΥΠΑΙΘ, «το περίφημο “στικάκι” του κ. Φίλη, περιείχε ένα αρχείο εις διπλούν, σε μορφή excel και pdf, με καταγραφή στατιστικών στοιχείων από τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τα οποία εντοπίζονται στο Διαδίκτυο και συγκεκριμένα σε blog υπεύθυνου Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης».

Το υπουργείο δηλώνει πως, «παρά τη δημόσια τοποθέτηση του κ. Φίλη για την οποία κρίνεται και ο ίδιος και το κόμμα του από τους Έλληνες πολίτες»:

• Πρώτον, δεν πρόκειται για καμία διαρροή δεδομένων. Τα στοιχεία έχουν καταχωριστεί οικειοθελώς από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και χρησιμεύουν, εν γνώσει τους, ως οδηγός για την καταχώριση στοιχείων από τους συναδέλφους τους.
• Δεύτερον, τα αρχεία δεν περιλαμβάνουν κανένα προσωπικό δεδομένο μαθητών.
• Τρίτον, καταγράφονται μόνο αριθμητικά, μη προσωπικά, αποτελέσματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, δηλαδή αποκλειστικά και μόνο συνολικοί αριθμοί μαθητών που συμμετείχαν σε συνεδρίες, ποσοστό συμμετοχής, διάρκεια σε λεπτά κτλ.

«Καταρρέουν, συνεπώς, με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο οι ισχυρισμοί του κ. Φίλη περί διαρροής και περί δημοσίευσης προσωπικών δεδομένων μαθητών.

Περιμέναμε ότι θα διαψευσθούν παταγωδώς οι δήθεν αποκαλύψεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία εξ αρχής εναντιώθηκε σε κάθε μορφής εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αντιπροτείνοντας το απόλυτο σκοτάδι για την εκπαιδευτική κοινότητα.

Είναι αυταπόδεικτο ότι για κάθε λύση ψάχνουν ένα πρόβλημα, για κάθε πρόοδο αναζητούν έναν ανύπαρκτο εχθρό. Αλλά ότι – άθελα ή εσκεμμένα – συγχέουν τη διαρροή προσωπικών δεδομένων με την οικειοθελή ανάρτηση στατιστικών στοιχείων, αυτό δεν το περιμέναμε» αναφέρει το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Η ερώτηση Φίλη

Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως κλήθηκε να απαντήσει στην ερώτηση του Νίκου Φίλη για τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών και εκπαιδευτικών κατά τη διενέργεια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και ειδικά μετά την απόφαση για ζωντανή αναμετάδοση των μαθημάτων.

Ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ ζητά την άμεση κατάθεση της έγγραφης διαβούλευσης του υπουργείου Παιδείας με την Αρχή, τη δημοσίευση της απαραίτητης Εκτίμησης Αντικτύπου, καθώς και έγγραφα που να αποδεικνύουν πως όλο αυτό το διάστημα, το υπουργείο Παιδείας έχει συμμορφωθεί με τις προβλέψεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) και έχει τύχει της έγκρισης της Αρχής. Παράλληλα, καλεί την υπουργό Παιδείας να τοποθετηθεί για τυχόν διαρροή-παραβίαση προσωπικών δεδομένων μαθητών ή εκπαιδευτικών κατά την περίοδο εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης.

Επιπλέον, ο Νίκος Φίλης ζητά την κατάθεση της έγγραφης συμφωνίας του υπουργείου με την CISCO, δηλαδή την εταιρία που έχει αναλάβει το σύστημα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε βάρος της διαθέσιμης δημόσιας υποδομής του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και των λοιπών ψηφιακών εργαλείων.

Αναλυτικά η ερώτηση:

Στις 13/4/2020 οι βουλευτές Νίκος Φίλης και Μερόπη Τζούφη, καταθέσαμε εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ Ερώτηση και ΑΚΕ προς την υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, σχετικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την προστασία των προσωπικών δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών.

Στην ερώτηση επισημαίνονταν οι κίνδυνοι από την απόφαση του υπουργείου να συνεργαστεί με την εταιρία Cisco και διατυπώνονταν η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να ενισχυθούν και να αναλάβουν σε περίπτωση πανδημίας ή άλλων έκτακτων γεγονότων εξ ολοκλήρου το έργο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς.

Η ερώτηση 40 και πλέον ημέρες μετά παραμένει αναπάντητη και ουδέποτε κατατέθηκαν στη Βουλή τα έγγραφα που ζητήθηκαν για να βεβαιωθεί ότι υπάρχει συμμόρφωση του ΥΠΑΙΘ με το Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR: EE679/2016 & ν.4624/2019). Προφανώς επιμένουμε να δοθούν τα έγγραφα από την υπουργό Παιδείας και να μην αποκρύπτονται από την εθνική αντιπροσωπεία. Πολύ περισσότερο όταν με πρόσφατη νομοθέτηση του ΥΠΑΙΘ, και με απόφαση τής υπουργού Παιδείας (57233/Υ1) επιτρέπεται μέσω κάμερας η αναμετάδοση του μαθήματος στη σχολική τάξη. Η ρύθμιση αυτή, που δεν συναντάται σε κανένα εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, προκάλεσε την ομόθυμη αντίδραση της εκπαιδευτικής κοινότητας και δεν εφαρμόζεται σχεδόν σε καμία σχολική αίθουσα.

Είναι χαρακτηριστικό του τρόπου που νομοθετεί το υπουργείο Παιδείας ότι για τη ρύθμιση αυτή δεν υπήρξε εγγράφως η σύμφωνη γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), ούτε εισήγηση του ΙΕΠ, ενώ ποτέ δεν κατατέθηκαν το συμφωνητικό αποδοχής δωρεάς της εταιρίας CISCO και η σύμβαση Επεξεργασίας Δεδομένων (DPA).

Δεν δημοσιοποιήθηκε επίσης η Εκτίμηση Αντικτύπου, ούτε από ποιον, σε πόσο χρόνο και με ποια μεθοδολογία εκπονήθηκε. Ούτε εξηγήθηκε γιατί το υπουργείο Παιδείας έμεινε ψηφιακά ανοχύρωτο επί 11 μήνες χωρίς η υπουργός να έχει ορίσει Υπεύθυνο Προστασίας Δεδομένων (DPO). Ουδείς γνωρίζει επίσης ποια είναι τα προσόντα της νέας DPO και μετακλητής συνεργάτιδος της υπουργού σε σχέση με το αντικείμενο της θέσης στην οποία τοποθετήθηκε με τεράστια καθυστέρηση μόλις στις 7/5/2020.

Όπως, ακόμη, κανείς δεν ξέρει αν το υπουργείο διατηρεί Αρχείο Δραστηριοτήτων των επεξεργασιών δεδομένων που διενεργεί. Η ρύθμιση για τις κάμερες πέρα από τις σφοδρές αντιδράσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον της ΑΠΔΠΧ η οποία, διαψεύδοντας τους ισχυρισμούς της υπουργού περί διαβούλευσης μαζί της, τονίζει σε ανακοίνωσή της πως η ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος ενέχει σοβαρούς κινδύνους και επισημαίνει την υποχρέωση του υπουργείου Παιδείας για διενέργεια Εκτίμησης Αντικτύπου σχετικά με την προστασία ευαίσθητων δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών.

Ήδη, η Αρχή έχει αποστείλει επείγον ερώτημα προς το ΥΠΑΙΘ μετά από αναφορά-καταγγελία της ΟΙΕΛΕ στο οποίο το υπουργείο δεν έχει απαντήσει.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ερωτάται η αρμόδια υπουργός:

1. Βεβαιώνει βάσει εγγράφων (έγγραφη διαβούλευση με ΑΠΔΠΧ, έγγραφη απάντηση στο επείγον ερώτημα της Αρχής, έγγραφη διαβούλευση με τα υποκείμενα της επεξεργασίας μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, δημοσιοποίηση Εκτίμησης Αντικτύπου κλπ), ότι στη διάρκεια τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ή όπου υπήρξε αναμετάδοση μαθημάτων μέσω κάμερας, εφαρμόστηκαν από το ΥΠΑΙΘ και τους άλλους κατά περίπτωση υπεύθυνους επεξεργασίας πλήρως οι προβλέψεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR: EE679/2016 & ν. 4624/2019) και δεν σημειώθηκε διαρροή-παραβίαση προσωπικών δεδομένων μαθητών ή εκπαιδευτικών τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική εκπαίδευση;
2. Τι περιλαμβάνει η συμφωνία αποδοχής δωρεάς του ΥΠΑΙΘ με την εταιρία Cisco και ποια μέτρα προτίθεται να λάβει, ώστε, να λήξει η συνεργασία με την εταιρία αυτή και να ενισχυθεί η δημόσια υποδομή τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης;

Ο ερωτών βουλευτής

Νίκος Φίλης